చందమామ రావే .. జాబిల్లి రావే !

భూమికి అతి సమీపంలో, మన కళ్ళ ముందు మెరిసే చంద్రుడిని ఇంత దగ్గరగా, ఇంత స్పష్టంగా చూసినప్పుడు ఆశ్చర్యపోకుండా ఉండలేం! ఇది కేవలం ఒక చిత్రం కాదు, మన సౌర కుటుంబంలోని ఒక అద్భుతమైన ఖగోళ వస్తువును మనకు ఇంత వివరంగా పరిచయం చేస్తున్న దృశ్యం.

ఈ చిత్రంలో మనం చూస్తున్నది మన చంద్రుడి ఉపరితలంపై ఉన్న అద్భుతమైన భూభాగాలను. ఆ ఎత్తైన పర్వత శ్రేణులు, లోతైన లోయలు, ఇంకా ఆ గుండ్రటి బిలాలు (Craters) – ఇవన్నీ మన మనసులో ఎన్నో ప్రశ్నలను రేకెత్తిస్తాయి.

బిలాలు (Craters)

ఈ చిత్రంలో స్పష్టంగా కనిపించే గుండ్రటి బిలాలను గమనించండి. వీటిలో కొన్ని వందల కిలోమీటర్ల వ్యాసార్ధంతో ఉన్నాయి! ఈ బిలాలు చంద్రుడి ఉపరితలంపైకి భారీ ఉల్కాపాతాలు (Meteor Impacts) జరగడం వల్ల ఏర్పడ్డాయి. కొన్ని బిలాల అంచులలో ఏర్పడిన నీడలను బట్టి వాటి లోతు ఎంత ఉందో మనం అంచనా వేయవచ్చు. ఉదాహరణకు, పైన కుడివైపున ఉన్న పెద్ద బిలం అంచులలో ఏర్పడిన నీడలు అది ఎంత లోతైనదో చెబుతున్నాయి. చంద్రుడిపై వాతావరణం లేకపోవడం వల్ల, ఈ బిలాలు కోట్ల సంవత్సరాలుగా చెక్కుచెదరకుండా అలాగే ఉన్నాయి. అందుకే మనం ఈ చరిత్రను ఇంత స్పష్టంగా చూడగలుగుతున్నాము.

సముద్రాలు (Lunar Maria)

బిలాల మధ్యలో ఉన్న నల్లటి, చదునైన ప్రాంతాలను గమనించారా? వీటిని “మారియా” (Maria) అని పిలుస్తారు. ఇవి ఒకప్పుడు చంద్రుడిపై జరిగిన అగ్నిపర్వత విస్ఫోటనాల వల్ల ఏర్పడిన లావా ప్రవాహాలు. ఈ లావా గట్టిపడి, ఉపరితలంపై ఇంత చదునైన, నల్లటి మైదానాలను సృష్టించింది. ఈ చిత్రంలో మధ్యలో ఉన్న చదునైన ప్రాంతం ఒక “మారియా”. దీనిపై కూడా చిన్న చిన్న బిలాలు ఏర్పడి ఉన్నాయి, అంటే ఈ లావా ప్రవాహాలు ఏర్పడిన తర్వాత కూడా ఉల్కాపాతాలు జరిగాయన్నమాట.

పర్వతాలు మరియు లోయలు

కుడివైపున, చీకటి మరియు వెలుగుల మధ్య ఉన్న సరిహద్దును గమనించండి. ఇది చంద్రుడిపై “టెర్మినేటర్” (Terminator) అని పిలువబడే ప్రాంతం – అంటే పగలు మరియు రాత్రి కలుసుకునే ప్రదేశం. ఈ ప్రాంతంలో సూర్యకిరణాలు తక్కువ కోణంలో పడటం వల్ల, పర్వతాలు, కొండలు మరియు లోయలు చాలా స్పష్టంగా, పొడవైన నీడలతో కనిపిస్తాయి. ఈ నీడలు ఆ ప్రాంతం యొక్క ఎత్తు మరియు లోతులను చాలా చక్కగా తెలియజేస్తాయి. ఈ చిత్రంలో కుడివైపున ఉన్న ఎత్తైన పర్వత శ్రేణులు, వాటి నీడలు మనల్ని ఆకర్షిస్తున్నాయి.

మనకు కనిపించని వివరాలు

ఈ చిత్రంలో కనిపించే ప్రతి చిన్న బిలం, ప్రతి చిన్న గీత కోట్ల సంవత్సరాల చంద్రుడి చరిత్రను మనకు చెబుతోంది. చంద్రుడిపైకి వెళ్లిన అపోలో వ్యోమగాములు, వారి అడుగు జాడలు, వారి అంతరిక్ష నౌకలు – ఇవన్నీ ఎక్కడో అక్కడ ఉన్నాయి. ఈ చిత్రాన్ని చూసినప్పుడు, ఒకప్పుడు భూమి నుండి లక్షల కిలోమీటర్లు ప్రయాణించి, చంద్రుడిపై అడుగుపెట్టిన మానవుడి సాహసం గుర్తుకు వస్తుంది.

ఈ చిత్రాన్ని చూసిన తర్వాత, చంద్రుడు కేవలం రాత్రి పూట కనిపించే ఒక తెల్లటి చుక్క మాత్రమే కాదు, అది ఒక అద్భుతమైన, చరిత్ర నిండిన ఖగోళ ప్రపంచం అని అర్థమవుతుంది. ఇలాంటి చిత్రాలు మనకు ఖగోళ శాస్త్రం పట్ల మరింత ఆసక్తిని పెంచుతాయి. ఇలాంటి అద్భుతాలను చూడటానికి మనందరికీ అవకాశం కల్పించిన ఫోటోగ్రాఫర్‌కు కృతజ్ఞతలు!

రవి వానరసి